Działalność nierejestrowana – wszystko, co musisz wiedzieć

W 2018 roku nastąpiła znacząca zmiana w prawie, pozwalająca na prowadzenie określonych rodzajów działalności gospodarczej bez potrzeby wpisywania ich do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Odnosi się to do działalności, która mimo że jest działalnością gospodarczą, generuje stosunkowo niskie przychody. Celem tego rozwiązania jest ułatwienie zarządzania mikroprzedsiębiorstwami oraz wsparcie dla przedsiębiorców w początkowym etapie ich działalności, kiedy to zyski często nie są jeszcze duże.

Czym jest działalność nierejestrowana i jakie istotne informacje warto o niej znać? Jak wygląda prowadzenie tego typu działalności i czy warto zainteresować się tą opcją? A może lepiej od razu zarejestrować swoje przedsięwzięcie w CEIDG? W dalszej części tekstu omówię wszystkie kluczowe kwestie związane z prowadzeniem działalności nierejestrowanej.

Czym jest działalność nierejestrowana i jaki jest limit przychodu w roku 2024?

Działalność nierejestrowana, często określana mianem „działalności nieewidencjonowanej”, to pojęcie, które zagościło w polskim prawodawstwie dopiero w ostatnich latach. Konkretnie, zostało wprowadzone w październiku 2018 roku w ramach tzw. „konstytucji biznesu”.

Taka forma działalności charakteryzuje się tym, że generuje przychód nieprzekraczający 75% miesięcznego minimalnego wynagrodzenia. W roku 2024 granica ta zostanie dostosowana dwukrotnie: w pierwszym półroczu wyniesie 3181,50 zł, a od lipca wzrośnie do 3225 zł. Istotne jest, że tego typu działalność gospodarcza nie wymaga rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), co jest znacznym ułatwieniem dla „małych” przedsiębiorstw. Działalność nieewidencjonowana przynosi z sobą ograniczone obowiązki administracyjne, co jest korzystne dla przedsiębiorców na początku ich biznesowej drogi.

Prowadzisz działalność nierejestrowaną to produkt dla Ciebie – Ewidencja sprzedaży

Kiedy działalność nie musi być rejestrowana?

Pierwszy z warunków, o którym już wspomniałem, dotyczy miesięcznego przychodu firmy. Wlicza się tu wszystkie należności, nawet te nieodebrane, po odliczeniu wartości zwrotów towarów, udzielonych rabatów i skont. Miesięczny przychód nie może przekraczać 75% minimalnego wynagrodzenia krajowego. Drugi warunek stanowi, że przez ostatnie 60 miesięcy osoba nie mogła prowadzić żadnej działalności gospodarczej. Oznacza to, że jeśli chociażby rok temu zarządzałeś własną firmą, obecnie nie masz możliwości założenia działalności nierejestrowanej, niezależnie od wielkości twoich przychodów. Warto jednak zaznaczyć, że zgodnie z przepisami, zawieszenie działalności gospodarczej jest traktowane jako jej nieprowadzenie.

Prowadzisz działalność nierejestrowaną to produkt dla Ciebie – Ewidencja sprzedaży

Kiedy trzeba zarejestrować działalność niezależnie od przychodów?

Istnieją okoliczności, w których konieczna jest rejestracja działalności gospodarczej, bez względu na wysokość osiąganych dochodów. Przepisy są jednoznaczne: działalności nierejestrowanej nie można prowadzić w przypadkach, gdy:

1. Wymagana jest koncesja, pozwolenie lub wpis do rejestru działalności regulowanej.
2. Działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej.

W tych sytuacjach, niezależnie od innych okoliczności, przedsiębiorca musi zarejestrować swoje przedsięwzięcie, aby działać zgodnie z prawem.

Prowadzisz działalność nierejestrowaną to produkt dla Ciebie – Ewidencja sprzedaży

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowaną może założyć każda osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, czyli ukończyła 18 lat. Warunkiem jest także, że przedsiębiorstwo takiej osoby musi spełniać ustalone kryteria dotyczące wysokości przychodu, a dodatkowo osoba ta nie może być zarejestrowana jako przedsiębiorca w ciągu ostatnich pięciu lat.

Jak zacząć prowadzi działalność nierejestrowaną?

Do rozpoczęcia działalności nierejestrowanej nie potrzebujesz dokonywać żadnych oficjalnych zgłoszeń ani zakładania firmy w tradycyjnym rozumieniu. Nie ma konieczności meldowania jej w ZUS, CEIDG czy innym urzędzie, ani wypełniania jakichkolwiek wniosków czy dokumentów. Wystarczy, że zaczniesz działać i wejdziesz na rynek z własnym przedsięwzięciem.

Warto jednak zaznaczyć, że działalność nierejestrowana to nie wykonanie pojedynczego zlecenia. Podpisanie umowy na świadczenie usługi, nawet jeśli to wydarza się po raz pierwszy, nie wymaga rejestracji działalności, o ile nie jest to działanie regularne. Działalność nierejestrowana musi charakteryzować się pewnym stopniem zorganizowania i ciągłości — jest to konieczne, aby można ją było uznać za działalność gospodarczą. Jednorazowe zlecenia nie spełniają tych kryteriów, więc nie są uznawane za część dochodu z działalności gospodarczej.

Prowadzisz działalność nierejestrowaną to produkt dla Ciebie – Ewidencja sprzedaży

Prowadzenie działalności nierejestrowanej: o co musisz zadbać i jak prowadzić dokumentację?

Już wiemy, że działalność nieewidencjonowana nie wymaga formalnej rejestracji, a jej prowadzenie wiąże się z ograniczoną liczbą obowiązków administracyjnych. Niemniej, istnieje kilka kluczowych działań, które osoba prowadząca taki rodzaj działalności powinna wykonywać.

Obowiązki wynikające z prowadzenia działalności nierejestrowanej obejmują:

1. Prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży, co oznacza konieczność zapisywania kwot przychodów uzyskanych w każdym dniu.
2. Rozliczanie przychodów z działalności nierejestrowanej (po odliczeniu kosztów) w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36, według obowiązującej skali podatkowej.
3. Wystawianie na żądanie klienta rachunku lub uproszczonej faktury.
4. Respektowanie praw konsumentów w interakcjach z klientami.

Ponadto, warto podkreślić, że prowadzenie działalności nierejestrowanej nie zwalnia z przestrzegania regulacji branżowych, które dotyczą wszystkich podmiotów działających w danej dziedzinie, niezależnie od wielkości przychodów. Należą do nich m.in. przestrzeganie wymogów sanitarnych czy obowiązek stosowania kasy fiskalnej przy rejestracji transakcji.

Prowadzisz działalność nierejestrowaną to produkt dla Ciebie – Ewidencja sprzedaży

Działalność nierejestrowana a składki ZUS

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie jest zobowiązana do płacenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wynikające z prowadzenia działalności pozarolniczej. Oznacza to brak konieczności składania deklaracji ZUS oraz uiszczania zryczałtowanych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu takiej działalności.

Jednak istotne jest, że jeśli osoba prowadząca działalność nierejestrowaną jednocześnie realizuje umowy świadczenia usług lub umowy zlecenia, to w takim przypadku podlega ubezpieczeniom jako zleceniobiorca. To ważna informacja dla osób łączących tego rodzaju działalność z innymi formami zatrudnienia lub współpracy.

Działalność nierejestrowana a podatek dochodowy

W kwestii podatku dochodowego, działalność nierejestrowana nie korzysta ze zwolnienia z obowiązku odprowadzania tego podatku. W rocznym zeznaniu podatkowym PIT konieczne jest dokładne udokumentowanie wszystkich osiągniętych przychodów oraz kosztów uzyskania przychodu wynikających z prowadzenia tego rodzaju działalności. Jednakże istotną ulgą dla przedsiębiorcy jest to, że nie musi on odprowadzać zaliczek miesięcznych lub kwartalnych na podatek dochodowy, co stanowi pewne uproszczenie w kwestiach podatkowych.

Prowadzisz działalność nierejestrowaną to produkt dla Ciebie – Ewidencja sprzedaży

Plusy i minusy prowadzenia działalności nierejestrowanej: czy warto?

Prowadzenie działalności nierejestrowanej stanowi atrakcyjną opcję dla tych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z biznesem lub prowadzą małe przedsiębiorstwo. Główną zaletą jest brak konieczności zmagania się z pełną księgowością, co często jest wyzwaniem dla nowych przedsiębiorców. Dodatkowo, nie wymaga to wstępnych formalności, takich jak rejestracja w CEIDG czy GUS. Przedsiębiorcy są również zwolnieni z opłacania okresowych zaliczek na podatek dochodowy oraz składek ZUS, co jest korzystne, gdy dochody są jeszcze niskie.

Jednakże, trzeba mieć na uwadze pewne ograniczenia. Ustalony próg przychodów jest stosunkowo niski, a jego przekroczenie zobowiązuje do niezwłocznej rejestracji działalności, nawet jeśli wyższe dochody są incydentalne. Dla osób zainteresowanych utrzymaniem takiej formy działalności, oznacza to liczne ograniczenia, które mogą hamować rozwój firmy, co może wydawać się paradoksalne. Warto też pamiętać, że działalność nierejestrowana nie obejmuje działalności wymagających koncesji, licencji czy zezwoleń.

Podsumowując, działalność nierejestrowana jest dobrą opcją na start lub gdy nie planujemy intensywnego rozwoju firmy. Warto jednak zastanowić się nad długoterminowym planem dla naszego biznesu i obszarami, w których chcemy działać. Jeśli mamy ambitne plany oraz chcemy promować nasz biznes na większą skalę, warto rozważyć formalną rejestrację działalności i zacząć zdobywać nowych klientów.